Archief
Het werk van de Amerikaanse kunstenaar Roni Horn (New York, 1955) is in ons land nog niet te zien geweest, maar in het buitenland - vooral Duitsland, Zwitserland en Amerika - is haar werk al op ruime schaal getoond. Haar beelden waren te zien op de laatste Documenta en in recente solo- presentaties in museum Abteiberg, Mönchengladbach en galerie Jablonka te Keulen.
Roni Horn is sinds 1992 in de verzameling van De Pont vertegenwoordigd met Pair Field, een installatie uit 1991. Pair Field is het grootste beeld in een serie werken die vanaf het midden van de jaren tachtig ontstond, waarbij elk beeld uit tenminste een paar van dezelfde vormen bestaat. Deze objecten worden met zeer moderne machinale technieken vervaardigd en kunnen daardoor identiek zijn. In de cyclus Things Which Happen Again (1987-90) presenteert Horn steeds een ander aspect van de relatie tussen twee van zulke identieke vormen. De langwerpige konische vormen van koper worden zo geplaatst dat ze nooit tegelijkertijd dezelfde aanblik bieden. Het effect van deze ervaring is stereoscopisch: herinnering en aanblik kruisen elkaar en produceren een ervaring die zowel in het heden als in de herinnering plaatsvindt.
In Pair Field zijn de (18) paren over twee ruimten verdeeld. De tweede ruimte is veel korter dan de eerste en lijkt daardoor een slag in orientatie te zijn gedraaid. In iedere ruimte liggen de enkele vormen in eenzelfde configuratie, maar in de kleine zaal zijn ze in een richting op elkaar gedrongen. Door dit simpele verschil laat de configuratie zich niet direct als overeenkomstig herkennen. Verdubbeling speelt in het hele oeuvre van Roni Horn een grote rol. Ook haar tekeningen zijn in paren opgebouwd: twee vormen op een blad, maar vaak ook op verschillende bladen die naast elkaar getoond worden of op tegenover elkaar liggende wanden.
Het idee van plaats - hoe het ontstaat, wat het is en wat het betekent - is van het allergrootste belang voor de kunstenaar. De uitwerking ervan in Horn's werk berust op de tweeledige betekenis van het engelse woord 'place', dat zowel staat voor het zelfstandig naamwoord 'plaats' als het werkwoord 'plaatsen'. In de Pair Objects en in het bijzonder in Pair Field komen deze betekenissen samen: het hoe en het wat zijn hetzelfde. Dat is ook wat Roni Horn zo boeit in het geologisch jonge eiland IJsland, waar het landschap samenvalt met een topografische kaart van het vulkanische ontstaan ervan. Horn bezocht IJsland voor het eerst in 1975 en is er sindsdien bijna jaarlijks geweest. Om de vruchtbare wisselwerking met het gebied te documenteren publiceert Horn een reeks boeken die zich steeds uitbreidt en de collectieve titel To Place draagt. Het vierde en meest recente boek, Pooling Waters, is een collectie foto's van natuurlijke en kunstmatige warmwaterbronnen in het land. Het wordt vergezeld door een tweede boek met teksten van de kunstenaar, waarin zij verslag doet van haar reiservaringen. In een van deze teksten stelt Horn zich de vraag waarom ze met de 'regelmaat van de vogeltrek' naar IJsland terug moet. Ze vindt het moeilijk om die noodzaak te definieren en vindt uiteindelijk een antwoord in de biografie van Emily Dickinson, een dichter wier teksten ze in recente sculpturen en installaties heeft verwerkt. Dickinson (1830-1886) koos voor een afgezonderd leven in haar woning in Amherst, Massachusetts. Ze liet bij haar dood 1775 gedichten na, die wel zijn beschreven als een structured element in het leven van de dichter, waarmee deze een ruimte om zich heen kon weven - een innerlijke ruimte waarin zij zelf het middelpunt kon zijn. In haar werk brengt Roni Horn een hommage aan de kracht en creatieve eenzaamheid van deze vrouw en bevestigt ze haar gevoelsverwantschap met de dichter Dickinson. Naast recente werken uit de serie How Dickinson Stayed Home zijn op de tentoonstelling in Tilburg verschillende Pair Objects te zien en worden ook de vier publicaties uit de serie To Place getoond.