Archief

Rosemarie Trockel

6 feb 1993 - 30 mei 1993
werk in collectie

Het werk van Rosemarie Trockel (1952, Schwerte BRD) is in Nederland niet onbekend of zonder invloed, hoewel het maar mondjesmaat te zien is geweest op enkele groepstentoonstellingen, waaronder Sonsbeek 86.

Toen zij zich in het begin van de jaren '80 voor het eerst manifesteerde werd Trockel vooral gezien als iemand die, als een echte feministe, bovenal geïnteresseerd was in de positie van de vrouw in de samenleving en binnen de kunst. In de loop der tijd is duidelijk geworden dat haar werk complexer en veelzijdiger is dan men aanvankelijk veronderstelde. Haar werken missen de eenduidigheid die vaak aan ideologische standpunten eigen is. De historische uitsluiting van vrouwen is bij Trockel minder onderwerp dan wel vertrekpunt. Zij maakt daarbij gebruik  van vaardigheden en technieken die traditioneel tot het domein van de vrouw behoren. Haar in wol gebreide schilderijen zijn daarvan een goed voorbeeld. De werken zijn met behulp van een breimachine vervaardigd, waardoor het typisch vrouwelijke aspect (handwerk) teniet wordt gedaan. Vaak  refereert zij hierin aan clichebeelden over vrouwen, zoalsPlayboy-bunny's, maar ook past zij motieven toe die  algemener zijn, waarbij ze vooral in dubbelzinnige interpretatie mogelijkheden geïnteresseerd lijkt. De tentoonstelling in De Pont concentreert zich op werken waarin Rorschach-beelden centraal staan. De Rorschach-test, begin deze eeuw door de gelijknamige Zwitserse psycholoog ontwikkeld, werd gebruikt om patienten ertoe te bewegen verborgen karaktertrekken prijs te geven zonder dat zij zich daarvan bewust waren. In de kunst werd de techniek van het door toeval -dubbelvouwen van een met inktdruppels bewerkt vel papier- ontstane beeld reeds verschillende malen toegepast, o.a. door Marcel Duchamp en Andy Warhol. Rosemarie Trockel is echter de eerste kunstenaar die de dubieuze kantenvan de Rorschach-test aan de orde stelt  en de waarde ervan ondergraaft.
De middels een computer gedigitaliseerde vormenconstellaties zijn door het mechanische breiproces van elke  toevalligheid ontdaan, waardoor de uitdrukkingskracht van de figuren geneutraliseerd wordt. In studies voor deze  schilderijen wordt de test nog sterker onderuit gehaald. Deze expressionistisch geschilderde composities behelzen slechts één helft van het dubbele Rorschach-beeld. Van toevalligheid is hier geen sprake meer: de  kunstenaar heeft de betekenis geheel omgedraaid.