Archief
Piet Tuytel
51° 34' 4" N 5° 4' 29" E
21 maart - 17 mei 2009
Er zijn beelden die de ruimte annexeren, andere structureren en definiëren ruimte. Tot die laatste categorie behoren de sculpturen van Piet Tuytel (Alblasserdam,1956).
Tuytel houdt van het vlakke polderlandschap, waarvan de leegte tastbaar wordt door een enkele boerderij of mast. Soms ontbreken zelfs die spaarzame elementen en moet je - zoals hij zegt - zelf je paaltjes in de grond slaan om de blik te focussen.
Tuytels sculpturen zìjn van dat soort ingrepen. Om ruimte ‘vorm’ te geven maakt hij gebruik van bestaande voorwerpen. Aanvankelijk liepen die uiteen van pijpen en buizen tot badkuipen en stoelen, later koos hij voor neutralere, minder inhoudelijk beladen voorwerpen. In de afgelopen tien jaar werkte hij met constructiematerialen als T- en H-balken, waarvan hij de ruimtelijke werking op scherp zette met behulp van kleur en een afgewogen plaatsing op een metalen grondplaat. Aan het gebruik van elementaire vormen wordt in de projectzaal van De Pont een nieuw element toegevoegd. De wandsculpturen, die daar vanaf 21 maart zijn te zien, bestaan uit radiatoren, soms in combinatie met aluminium traanplaat.
De wandsculpturen hebben de standaardmaten van twee typen radiatoren; lange smalle van 50 x 250 cm en vierkante van 90 x 90 cm. Van een aantal laat hij de voorzijde zien, van andere de achterzijde. Met de aansluitingen voor de leidingen en de aanzetten voor de ophangbeugels nog duidelijk zichtbaar, blijven de radiatoren als zodanig herkenbaar. Vanaf het begin van zijn kunstenaarschap is Tuytel op zoek naar omslagpunten waarop het alledaagse zich in termen van kunst laat ervaren, maar nog niet vaak voegde het bestaande voorwerp zich zo vanzelfsprekend en sereen in zijn nieuwe rol als hier. Van zware, moeilijk te hanteren objecten zijn de radiatoren veranderd in een abstract veld, waarin licht en schaduw een hoofdrol hebben gekregen. In een serie van vier krijgt het streng verticale ritme van de convectoren tegenspel in een veel minder voorspelbaar horizontaal patroon. Wat op afstand dunne lijnen lijken, blijken van dichtbij de rafelige sneden van een slijpmachine. De positie, het aantal en de verdeling van de insnijdingen brengt het vierkante veld op uiteenlopende manieren in beweging en laat de visuele ruimte wijken of krimpen.
In het intuïtief zoeken naar ritme onderscheidt Tuytels werkwijze zich weinig van die van een kunstenaar als Piet Mondriaan, maar de aandacht voor materialiteit is die van een beeldhouwer. In de reeks hoge wandsculpturen zijn smalle radiatoren op hun kant geplaatst en gecombineerd met aluminium traanplaat. De keuze voor dit materiaal, dat onder meer wordt gebruikt voor laadkleppen, is weloverwogen. Door het geribbelde oppervlak blijft er enige ruimte tussen radiator en plaat. Ook de kleine, door het walsen veroorzaakte welving geeft het materiaal een zekere ruimtelijkheid. Tuytel buit deze uit door het aluminium zwart te spuiten of juist zo glad te polijsten dat het gaat reflecteren. Het zwart of de zilverkleur van het traanplaat en het wit van de radiator hebben ieder hun eigen dieptewerking. Daarvan maakt Tuytel gebruik bij de opbouw van de wandsculpturen, waarin hij verschillende ruimtelijkheden als het ware stapelt. In andere wordt de dynamiek tussen figuur en grond opgeroepen door het gebruik van ‘aangesneden’ platen. De expansieve werking van deze vormen wordt nog versterkt door het felle rood waarin de plaat is gespoten.
Tuytels wandsculpturen getuigen van de intense blik van een kunstenaar die zich laat inspireren door de ruimtelijke dimensie van het landschap en deze vertaalt in een spel van formele relaties. De precisie waarmee Tuytel inzoomt, laat zich vergelijken met een plaatsbepaling in noorderbreedte en oosterlengte, zoals 51°34’4” N 5°4’29” E uit de titel van de tentoonstelling: de coördinaten van de projectzaal in Museum De Pont.
Ter gelegenheid van deze tentoonstelling verschijnt de publicatie Piet Tuytel, objecten 2006-2009