Archief

De tentoonstelling van Charlotte Dumas (Vlaardingen 1977) bestaat uit twee recente fotoseries. In de reeks ‘hoofdportretten’ die zij begin 2006 heeft gemaakt in de stallen van de renbanen van Parijs en Palermo staat het paard centraal, een dier dat ook al eerder in haar werk figureerde. Voor de tweede serie reisde Dumas in het afgelopen jaar naar reservaten in Noorwegen, Italië, Duitsland en Amerika. In deze fotoportretten heeft zij de wolf in beeld bracht.  Dieren zijn een geliefd onderwerp in onze beeldcultuur, in de context van de moderne kunst gelden zij echter nauwelijks als serieus thema. In weerwil van de vermeende trivialiteit heeft  Charlotte Dumas sinds zij in 2000 afstudeerde aan de Rietveld Academie, politiehonden, paarden en nu ook wolven tot onderwerp gemaakt van haar fotografie. Haar werk mist iedere ironie, evenals sentimentaliteit. Kenmerkend voor haar benadering is de onvooringenomen aandacht waarmee zij haar onderwerp in beeld brengt. De formaten van de foto’s zijn fors, maar niet zo groot dat de intimiteit verloren gaat. De dieren zijn centraal en monumentaal in het beeldvlak geplaatst, in poses die aan de actie voorafgaan of erop volgen. Alle aandacht gaat uit naar hun houding, naar de zachtheid en de kleurschakeringen van hun vacht of het reliëf van aderen op een glanzende huid. Het zijn verstilde beelden, die zich door hun setting en lichtval aan het momentane van het hier en nu lijken te onttrekken. Meer dan uit de fotografie put Dumas haar inspiratie uit de schilderkunst. Delacroix en Géricault zijn haar grote voorbeelden. Ze is gefascineerd door de manier waarop deze kunstenaars paarden hebben uitgebeeld; heroïsch en tragisch, vurig en toegewijd. Net als bij deze schilders gaat het Dumas in haar foto’s in de eerste plaats om de expressieve zeggingskracht van het beeld. Daarvoor zet zij naast uitsnede en pose ook de lichtval als belangrijk middel in. In de uit 2004 daterende reeks Day is done liet zij de paarden van de Romeinse carabinieri a cavallo in al hun kwetsbaarheid zien in het nachtelijk duister van de stallen. In de nu tentoongestelde serie blijft ze dichter bij het traditionele paardenportret. Door het terugkerend motief van de touwen en kettingen waarmee de dieren zijn vastgeketend, en door de halsters en felgekleurde bedekking waaronder de paarden soms bijna geheel schuil gaan, krijgen de foto’s echter een lading die sterk afwijkt van die in traditionele paardenfoto’s. En dan is er de lichtval die de beelden een eigen poëzie geeft. In de in Parijs gefotografeerde portretten is het licht contrastrijk, heftig en expressief, in de in Palermo gemaakte foto’s heerst een helder licht, dat niet alleen de paarden maar ook de verweerde muur achter hen een serene uitstraling geeft. In haar portretten van wolven heeft Dumas voor een geheel andere benadering gekozen. Terwijl de serie paarden zijn kracht en ritme ontleent aan de overeenkomstige wijze van fotograferen, is de wolf op steeds verschillende wijze in beeld gebracht: opkijkend, slapend, speurend, op zijn hoede of juist op zijn gemak. En ook hier is de lichtval essentieel voor de soms bijna broze stemming. Net als bij het paard berust de aantrekkingskracht die de wolf als thema op Charlotte Dumas heeft op de complexe relatie tussen de mens en dit dier. De symbolische en emotionele lading die zowel paard als wolf in onze cultuur hebben, vormt de context waarbinnen haar portretten zich laten zien. Staat het paard, als trouwe metgezel in oorlog en vrede, symbool voor de hechte band tussen mens en dier dan belichaamt de wolf de andere kant van het spectrum. De vaak heftige reacties die deze ‘underdog’ van de roofdieren oproept, variëren van een bijna morele afschuw tot een grizzlyman-achtige behoefte aan identificatie. Dumas’ beelden onttrekken zich aan een dergelijke eenduidige karakterisering. Dat komt ook in de confrontatie van de twee series naar voren. Ondanks de aan hen toegeschreven aard krijgen de wolven, vergeleken met de nauwelijks te beteugelen vurigheid van de paarden, iets kwetsbaars. Een zweem van melancholie hebben beide series gemeen. website van de kunstenaar