Stan Douglas

Al vanaf het einde van de jaren tachtig onderzoekt Douglas de audiovisuele media, van fotografie, panorama en stomme film tot televisie en video. Vooral film fascineert hem. In Overture, uit 1986, rijdt een trein in de Rocky Mountains tunnel in, tunnel uit. Althans, zo lijkt het: in werkelijkheid heeft Douglas enkele fragmenten stomme film uit de archieven van de Edison Company als een loop aan elkaar gemonteerd. Het spannende is ook dat de kijker, doordat de camera op de locomotief is geplaatst, zich de machinist waant en in het ritme van de film wordt opgenomen. Op de achtergrond zijn flarden door Douglas bewerkte tekst te horen uit A la recherche du temps perdu van Marcel Proust, waarin verleden en heden net zo door elkaar worden gemengd als in het onderhavige werk van Douglas zelf. In de vermenging van realiteit en verbeelding is Overture in zekere zin vergelijkbaar met Evening, maar er ontstaat een hypnotiserend effect dat de grens tussen feit en fictie eerder openlegt dan aan de kaak stelt.

Door de jaren heen is het werk van Douglas steeds complexer geworden. Met behulp van de computer worden de verschillende media, verleden en heden, beeld en geluid, steeds meer vermengd. Neem Der Sandmann (1995), gebaseerd op een verhaal van E.T.A. Hoffmann, dat zich afspeelt in een volkstuin in Potsdam. Bij de beelden van de tuin wordt een briefwisseling voorgelezen tussen een zekere Nathael en zijn jeugdvriend Lothar. De jongens zagen destijds een bepaalde oude man voor de ‘Zandman’ aan – voor hen een boosaardige man die zand in de ogen van kinderen gooide als ze ’s nachts wakker lagen. In de studio heeft Douglas de tuin twee keer nagebouwd: een keer als voor en een keer als na de hereniging van Duitsland. Nathael en Lothar halen zo hun herinneringen op tegen de achtergrond van twee Duitslanden. Douglas creëert in dit werk een netwerk van geschiedenissen, niet alleen van verleden en heden maar ook van fictie en realiteit, van persoonlijke herinnering en historische beschouwing.