Mary Heilmann

1940, woont en werkt in New York

In Mary Heilmanns abstracte, vaak uit vloeiende, transparante kleuren opgebouwde schilderijen, resoneren de beelden en geluiden van de tijd. Haar werk verwijst naar populaire cultuur, literatuur, film, landschap, mode enzovoort. Een mint-groen keukeninterieur uit de jaren vijftig, de patronen van een Mexicaanse deken, alledaagse verpakkingsmaterialen, de stemming op een bepaald tijdstip van de dag, dat alles kan de aanleiding vormen voor een schilderij. Waar Heilmann naar zoekt is dat haar werk ‘een gevoel van tijd en plaats biedt (...) verleden tijd en plaats, toekomstige tijd en plaats... dat ieder schilderij zowel herinnering als voorgevoel wakker roept.’

Heilmann, die relatief laat met schilderen begon (ze studeerde eerst literatuur, keramiek en beeldhouwen), plaatst zich binnen de geometrisch-abstracte traditie van schilders als Mondriaan, Reinhardt en Kelly. Haar gevoeligheid voor dagelijkse indrukken, waarbij weinig verschil tussen ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur wordt gemaakt, doet ook aan de Pop Art denken, maar haar fascinatie als schilder geldt de manier waarop eenvoudige structuren ‘op hun plaats’ kunnen vallen, hoe uit de pure geometrie gevoel, stemming en ritme naar voren kunnen komen.

De overzichtelijke indeling en de krachtig geschilderde vlakken maken Laurens uit 1986 tot een heel direct schilderij. Twee grijze lijnen verdelen dit werk in vier gelijke delen, maar van een statisch effect is geen sprake. Het resultaat is eerder filmisch, alsof binnen de identieke segmenten het rode en gele vlak niet helemaal ‘in beeld’ zijn. De kleurvlakken lijken bovendien op drift: door hun positie ten opzichte van het grijze raster ontstaat een gevoel van verticale beweging.

Heilmanns schilderen heeft zich in de loop der jaren vanuit een zekere gestrengheid ontwikkeld tot een omgang met de verf die meer elegantie, virtuositeit en verleidelijkheid toestaat. Haar werken ogen als vitale bouwsels, anarchistisch van gevoel en toch gedisciplineerd van vorm. Of zoals een criticus eens schreef: ‘Meer dan enige andere schilder kan Mary Heilmann een snel weglekkende druiper, een losjes gepenseelde veeg of een enkele dot van kleur, eruit laten zien als een enorme gebeurtenis.’