Jean Pierre Raynaud

1939, woont en werkt in Parijs

Het werk van Jean Pierre Raynaud is opvallend consequent en gevarieerd tegelijk. Kenmerkend zijn de telkens weerkerende motieven zoals verkeersborden, bloempotten en meetlatten. Ook de uitgesproken kleurstellingen met veel rood, wit en zwart zijn karakteristiek voor het werk van Raynaud dat bestaat uit vrijstaande en wandobjecten, installaties en architectuur. Hij werkt met uiteenlopende materialen, gebruikt fotografie en heeft glas-in-lood ramen gemaakt. 

De vroegste werken dateren uit het begin van de jaren zestig, een periode waarin in Frankrijk de kunstenaars van het Nouveau Réalisme kunstwerken maken die zijn opgebouwd uit allerlei gewone materialen en objecten. Evenals de Amerikaanse Pop Art refereren deze kunstwerken aan de alledaagse werkelijkheid en aan de banaliteit van de westerse consumptie-maatschappij. Maar alhoewel Jean Pierre Raynaud ook gebruik maakt van voorwerpen en materialen uit de dagelijkse omgeving, wil hij niet de oppervlakkigheid van ons bestaan, maar juist de spiritualiteit ervan tot uitdrukking brengen. De kunstenaar noemt zijn vroege werken Psycho-Objets en geeft daarmee de sterke emotionele lading ervan aan. Veel van de objecten hebben door hun aard en kleur de werking van tekens en signalen die waarschuwen voor dreiging en gevaar. Een goed voorbeeld hiervan is het werkTableau sur Mur (1968) in de verzameling van De Pont. Deze signaalfunctie wordt nog versterkt doordat Raynaud zijn werk dikwijls uit reeksen van identieke objecten of afbeeldingen laat bestaan. Raynauds fascinatie voor een uniforme en seriële beeldtaal vindt zijn hoogtepunt in het gebruik, vanaf 1971, van de vierkante, witte tegel. Dit keramische massaprodukt is bepalend voor bijna al zijn verdere werk. De witte tegel representeert industriële perfectie, hygiëne en banaliteit tegelijk. De regelmatige patronen van witte vierkanten in een raster van zwarte voegen bieden de kunstenaar de mogelijkheid tot een strakke en geometrische vormgeving. Hiermee plaatst Raynaud zich in de traditie van Mondriaan en Malevich. Het verst doorgevoerde gebruik van de witte tegels is een door Raynaud zelf gebouwd huis in een buitenwijk van Parijs. In 1974 opent hij La Maison de La Celle-Saint-Cloud waarvan alle wanden, vloeren en plafonds zijn betegeld. De steriele ruimtes tonen ultieme perfectie maar kunnen in hun smetteloosheid ook meer morbide associaties oproepen. Met de witte tegels maakt Raynaud ook een groot aantal wandobjecten (Carrelages) en sokkels (Stèles). Het huis La Celle-Saint-Cloud leidt tot de bouw van een aantal betegelde ruimtes en cabines (Espaces zéro) die de absolute leegte lijken te celebreren. De geheel betegelde Container in de collectie van De Pont is een werk uit 1989. Voor zijn recente werken gebruikt Jean Pierre Raynaud allerlei nationale vlaggen. Hij gebruikt de vlaggen in verschillende formaten voor wandvullende installaties. De heldere kleuren en de sterke symboliek sluiten aan bij enkele series felgekleurde werken uit het begin van de jaren zeventig terwijl ze in hun signaalfunctie verwantschap tonen met de vroege Psycho-Objets. De strakke ritmiek van de kleurpatronen roept de eerdere seriële werken en de Carrelages in herinnering. Voor Raynaud persoonlijk geldt de Franse vlag als een beladen symbool uit zijn jeugdjaren toen hij onder de hoede van de staat kwam nadat zijn vader in 1943 bij een bombardement om het leven was gekomen.