Howard Hodgkin

Howard Hodgkin behoort tot dezelfde generatie als Ronald Kitaj, David Hockney en Patrick Caulfield. Op zijn eerste tentoonstelling in 1962 exposeerde hij samen met Allen Jones. Ook later bleef er contact met de kunstenaars van de Engelse Pop. Op Peter Blake’s ‘The Meeting’ or ‘Have a nice Day, Mr Hockney’ (1981-83) -een eigentijdse versie van Courbets beroemde schilderij La rencontre ou Bonjour Mr. Courbet- staat Hodgkin naast Blake tijdens hun bezoek in 1979 aan David Hockney in Los Angeles. Toch zag Hodgkin zich als een buitenstaander en zocht hij nooit echt aansluiting bij deze schilders, die in de jaren zestig en zeventig het gezicht van de Engelse schilderkunst bepaalden.

Vanaf het midden van de jaren zeventig nam zijn kunst een beslissende wending. Herkenbare motieven maakten plaats voor kleurbanen en abstracte tekens. Hodgkin was een weergaloos colorist. Zijn intense en sensuele kleuren zijn vaak bestempeld als volstrekt on-Engels en lijken geïnspireerd door zijn liefde voor India en de Indiase kunst, waarvan hij een groot verzamelaar was. Daarnaast is het ook zijn benadering van abstractie en figuratie, die hem een heel eigen positie geeft binnen de hedendaagse schilderkunst.

Hodgkin omschreef zijn schilderijen als de ‘equivalents of memories’; het zijn ‘vertalingen’ in kleur en vorm van ervaringen die niet noodzakelijkerwijs visueel van aard waren. Het kunnen zulke uiteenlopende herinneringen zijn als die aan een verhitte discussie tijdens een etentje of aan een erotische ontmoeting. Aan de schilderijen uit zijn laatste jaren liggen vaak sensaties in de natuur ten grondslag; de tintelende frisheid van een regenbui in de lente, de zwaarte van een wolkenlucht of de beweeglijkheid van een blaadje. In de titel refereert Hodgkin aan de aard van de herinnering. Soms verwijst de titel naar een gebeurtenis in het verleden of naar een fenomeen in de natuur, soms ook zijn titels aan bestaande bronnen ontleend.

De Franse filosoof Merleau Ponty heeft ooit over Cézanne geschreven dat deze schilder niet het resultaat, maar de activiteit van het waarnemen in verf probeerde te vatten. Over Hodgkin zou je kunnen zeggen dat hij niet het herinnerde beeld, maar de herbeleving ervan wil schilderen. Hodgkin heeft zich vaak uitgesproken over de moeite die het hem kost om het geschilderde oppervlak te laten verhalen over zoiets vluchtigs als een herinnering. Hoe spontaan zijn werken er ook uitzien, in werkelijkheid zijn ze, laag over laag, bevochten tijdens een langdurig ontstaansproces.

Hodgkin maakte voor zijn schilderijen regelmatig gebruik van ‘objets trouvés, waarvan oude schilderijlijsten de bekendste voorbeelden zijn geworden. Het zijn gebruikte lijsten van allerlei soort en maat, waarvan Hodgkin soms zelfs alleen de verweerde achterkant beschilderde. Dergelijke ingrepen benadrukken het materiële karakter van het kunstwerk en onderstrepen Hodgkins behoefte om tastbare objecten te maken, die op een hele directe manier communiceren en in staat zijn om bij de toeschouwer gevoelens van empathie en herkenning op te roepen.

Bekijk een interview met de kunstenaar op TateShots