Ai Weiwei

Ai Weiwei is behalve beeldend kunstenaar ook architect, vormgever, curator en voorvechter van politieke en maatschappelijke vrijheid in China. Van 1981 tot 1993 woonde hij in New York. Zijn kunstenaarschap kwam echter pas tot ontplooiing toen hij in 1993 terugkeerde naar zijn vaderland. Toen begon ook zijn waardering voor antiek en traditionele meubels. Hij verbaasde zich erover hoe gemakkelijk zijn landgenoten oudheden weggooien en begon elementen uit de Chinese cultuur op creatieve en soms ook provocerende manier tot nieuwe kunstwerken te transformeren.

Voor Grapes gebruikte Ai Chinese krukken uit de periode van de Qing-dynastie (1644- 1911), die eeuwenlang door mensen uit de lagere klassen werden gebruikt.
Ze zijn allemaal van hetzelfde type, maar elke kruk heeft zijn eigen geschiedenis. De krukken werden op de traditionele manier gemaakt zonder het gebruik van spijkers of lijm en
 Ai heeft ze met dezelfde techniek aan elkaar verbonden. Om met elkaar een harmonieus geheel te vormen moest elke kruk een van zijn poten en daarmee zijn onafhankelijke bestaansrecht opgeven. In die zin staat dit werk ook symbool voor de dynamiek van het moderne China en de voortdurende spanning tussen individualiteit en maatschappij.

Hoewel Ai Weiwei in zijn werk in eerste instantie reflecteert op de Chinese cultuur, doet hij dat met strategieën die hij aan de westerse moderne kunst heeft ontleend. Hij maakt met name gebruik van het principe van de readymade: zijn sculpturen zijn vaak gemaakt van porselein of van bestaande elementen die door ambachtslieden met de hand vervaardigd zijn. Grapes verwijst naar Roue de bicyclette (1913), een van de vroegste readymades van Marcel Duchamp, bestaande uit een fietswiel op een krukje. Niet alleen wat betreft de readymade, ook in zijn commentaar op de eigen culturele traditie treedt
Ai in de voetsporen van Duchamp: met behulp van typisch Chinese onderwerpen realiseert hij bevreemdende en tegelijkertijd oogstrelende werken, die ingesleten noties over de betekenis en de waarde van kunst en cultuur ter discussie stellen.