Archief

Callum Innes

I’ll Close My Eyes

15 okt 2016 - 26 feb 2017
werk in collectie

Callum Innes (Edinburgh, 1962) maakt voor zijn schilderkunst gebruik van een aantal verschillende schilderkunstige principes die hij over langere perioden en op een seriële manier uitwerkt. De veranderingen van de ene naar de andere serie werken zijn zelden dramatisch, maar in elk schilderij bouwt hij verder op wat in het voorafgaande ontdekt werd. De enigszins koele, atmosferische abstractie die zijn schilderijen kenmerkt is wel eens omschreven als 'ontschilderen' (unpainting), omdat de belangrijkste compositorische elementen meestal ontstaan door het weghalen van verf met behulp van terpentine, en niet door het aanbrengen ervan. Elk voltooid schilderij suggereert zo als het ware een in de tijd gestold moment uit een nog altijd voortgaand proces. Het spel tussen het aanbrengen en weghalen van de verf, tussen doen en ontdoen, vormt de kern van dit fascinerende oeuvre. Deze tentoonstelling biedt de gelegenheid daar diepgaand kennis mee te maken.  

De vroegste werken die te zien zullen zijn ontstonden eind jaren tachtig. Tijdens een verblijf in Amsterdam ontdekte Innes oliepapier als goedkoop materiaal. De serie werken in olieverf op oliepapier in sober bruin zwart doet soms denken aan verweerde muren of rotsen waarop na een regenbui waterdruppels grillig gevormde vlekken en verticale sporen hebben achtergelaten. Later worden de formaten groter – ruim twee bij één meter – en de kleuren sprekender: rood, oranje, donkerblauw, wit en zwart.

Behalve deze series in olieverf op oliepapier en op doek werkt Innes vanaf het begin van zijn carrière aan een doorlopende reeks aquarellen in verfijnde kleuren die ook laag over laag worden aangebracht en deels weer opgelost. De zachte transparante tinten van de aquarellen hebben iets magisch en zijn eigenlijk niet in woorden te vatten is. Alleen de randen verraden soms welke kleuren tot dit betoverende resultaat hebben geleid.

De Exposed Watercolours uit 1997 vormen het begin van een reeks schilderijen, de Exposed Paintings, die nog steeds doorloopt. Het uitgangspunt is eenvoudig: uit een rechthoekig kleurveld ontstaat door het deels oplossen van de verf een compositie van rechthoekige en vierkanten velden in verschillende kleuren - bijvoorbeeld oranje, geel en wit of wit, grijs en zwart. Deze compositievorm biedt eindeloze mogelijkheden voor subtiele variaties, niet alleen in toon en kleurcontrast. De randen zijn afwisselend haarscherp, rafelig of uit de losse hand geschilderd met lichte rondingen. Sporen die de schilder op het doek heeft achtergelaten, laten zien hoe een werk tot stand is gekomen. Door het ontstaansproces te reconstrueren kan de toeschouwer als het ware de ruimte in het schilderij met zijn ogen aftasten.

Met de titel van de tentoonstelling, I’ll Close My Eyes, verwijst Innes naar een gelijknamige song van de Amerikaanse zangeres Dinah Washington. Het is een uitnodiging om af en toe even je ogen te sluiten en opnieuw te kijken. Wat oppervlakkig gezien recht-toe-recht-aan abstract lijkt, blijkt bij nadere beschouwing veel spannender, gevarieerder en poëtischer.