Bill Viola

Bill Viola heeft met kunstenaars als Bruce Nauman, Gary Hill en de wat jongere Tony Oursler het medium video tot volwassenheid gebracht. Viola is een meester in dit medium, dat ongeveer even oud is als hijzelf. Videowerken als Hall of Whispers en Nantes Triptych laten zien hoe ver de video het stadium van de registratie achter zich heeft gelaten. Het beeld wordt tegenwoordig gemanipuleerd met behulp van de computer. Het wordt naar believen herhaald, vertraagd, versneld en vervaagd. De videokunst staat niet meer op zichzelf, maar is met de computer, film en fotografie een spannende kruisbestuiving aangegaan.The Greeting laat gedurende tien minuten een ontmoetingsscène zien, die in werkelijkheid slechts 45 seconden duurde. Door de extreme slow-motion wordt het alledaagse van de gebeurtenis opeens bijzonder en geladen. Twee vrouwen staan in een steeg met elkaar te praten. Het gesprek wordt plotseling onderbroken wanneer de oudste van de twee blij opkijkt en een jonge vrouw in een fel oranje jurk op haar afkomt en in haar armen valt. De vrouw in het midden, die even buitenspel dreigt te raken, is de spil waaromheen Viola het beeld van de communicatie heeft opgebouwd. Door de slow-motion wordt elk gebaar en iedere emotie tot in het kleinste detail onthuld, van de openvallende mond van de oudere vrouw, de stralende ogen van de jonge tot aan de aarzeling en impasse van de toekijkende dame.

The Greeting is geïnspireerd op een zestiende-eeuws schilderij van Jacopo da Pontormo. Het thema, de visitatie, het moment dat Maria aan Elizabeth vertelt dat ze in verwachting is, is heel indringend geschilderd – alsof in de blik die de twee vrouwen uitwisselen de kruisgang van Jezus al besloten ligt. In het oeuvre van Pontormo neemt dit werk een uitzonderlijke positie in. De kunstenaar heeft alle mogelijke trucs – het stilistische spel van overdrijving en vervorming dat voor het maniërisme kenmerkend is – ingezet om die blik van verstandhouding zo intens mogelijk te maken.

Deze uitwisseling van gebaren en emoties, waardoor woorden overbodig worden, moet Bill Viola hebben aangegrepen in het schilderij van Pontormo. Het gaat er Viola vaker om de diepten van de menselijke ziel te doorgronden en geest en lichaam op de proef te stellen. Het bijzondere van The Greeting is bovendien dat het werk zich nadrukkelijk verhoudt tot een heel klassieke kunstvorm, de schilderkunst. Het werk bevat een statement over de verhouding tussen het statische en het bewegende beeld – en doet daarmee een uitspraak over een van de belangrijkste ontwikkelingen in de twintigste eeuw. Waar Pontormo de ontmoeting nog moest vangen in een moment, heeft Viola dankzij de camera de ervaring kunnen spreiden over tien minuten – het resultaat is een monumentaal meesterwerk van deze tijd. kort fragment uit The Greeting